Aşı sonrası istenmeyen etkiler, anlık anafilaktik şoktan birkaç hafta veya birkaç ay sonrasında ortaya çıkabilecek belirtiler ve hatta otoimmün hastalıklara kadar çok geniş bir yelpazede oluşabilmektedir.
National Vaccination Information Centre tarafından aşılama sonrası anne-babaların şu sık karşılaşılan reaksiyonların oluşup oluşmadığını takip etmesi önerilmektedir:
Aşılama Sonrasında:
– Her aşıdan sonra, yan etki olup olmadığını takip edin.
– Aşılanmadan sonraki 72 saat süresince çocuğunuzda aşıya bağlı olarak gelişmiş olabilecek alışılmışın dışında herhangi bir belirti veya davranış değişikliği olup olmadığını gözlemleyin.
– Aşı reaksiyonları uygulamadan 4 hafta sonrasında bile ortaya çıkabilmektedir.
Aşıya reaksiyon aşağıdaki belirtilerden bir veya daha fazlasını kapsayabilir:
- vücutta kırmızı döküntü
- ürtiker (kurdeşen)
- kaşıntı
- enjeksiyon yerinde şişkinlik, kızarıklık, sertlik, yanma ve ağrı
- yüksek ateş (39 derece ve üstü)
- solunum zorluğu veya nefes alıp vermeden hırltı, hışırtı
- ciltte veya dudaklarda solgunluk veya renk değişimi
- kaslarda zayıflama veya güçsüzlük
- aşırı uyku hali veya uyarıcıya yanıt vermeme
- hızlı kalp atışı
- sersemlik
- olağanın dışında huysuzluk, huzursuzluk veya başka davranış değişiklikleri
- çığlık şeklinde ağlama veya saatler süren, teskin edilemeyen ağlama ağlama (özellikle bebeklerde görülen çığlık şeklinde olanı, bu ağlamaya literatürde “ansefelatik ağlama” deniyor)
- havale nöbetleri, konvülsiyon
- kusma veya ishal
- şok/birden yere yığılma
- vücut, kol, bacak veya başta istemdışı irkilme ve kasılmalar
- gözde kayma/şaşılık oluşumu
- vücudun herhangi bir bölümünde güçsüzlük veya paralizi
- göz teması kurmama, çevresinde olup bitene tepki vermeme veya sosyal anlamda içine kapanma
- bebeklerde yüzüstü veya sırtüstü dönme, oturma veya ayakta durmada kabiliyet kaybı
- görme veya işitme duyusu kaybı
- huzursuzluk, hiperaktivite veya konsantrasyon sorunu
- sahip olunan uyku/uyanıklık düzeninde değişikliğe yol açacak sekilde görülen uyku bozukluğu
- baş vurma veya tekrarlı hareketler yapmaya başlama (el çırpma, yerinde sallanma, dönme)
- eklem ağrısı
- aşırı halsizlik, çöküntü
- hafıza kaybı
- kronik kulak iltihabı veya solunum yolları enfeksiyonu başlangıcı
- çok şiddetli veya aralıksız devam eden ishal veya kronik kabızlık
- nefes darlığı (astım)
- Fazla kanama (trombosit düşüklüğü) veya kansızlık (anemi).
Bu belirtilerden herhangi biri veya sizi endişelendirecek herhangi başka bir belirti oluşması durumunda derhal doktora başvurun.
T.C. Sağlık Bakanlığı’nın 13.03.2009 tarihli, 7943 sayılı genelgesi uyarınca, Türkiye’de Aşı Sonrası İstenmeyen Etki (ASİE) Sistemi’ne bildirilmesi zorunlu aşı reaksiyonları şu şekildedir:
| 1. Lokal Reaksiyonlar | |
| Aşıdan sonra 48 saat içinde ortaya çıkan | Ciddi Lokal Reaksiyon |
| Aşıdan sonra 2-7 gün içinde ortaya çıkan | Enjeksiyon yerinde abse (Bakteriyel/steril) |
| Aşıdan sonra 2 hafta – 6 ay içinde ortaya çıkan | Lenfadenit |
| 2. Sinir Sistemi ile İlgili İstenmeyen Etkiler | |
| OPA’dan sonra 4-30 gün (temaslılarda 4 -75 gün) içinde ortaya çıkan | Paralitik poliomiyelit |
| Kızamık bileşenli aşıları takiben 5-12 gün, DaBT-IPA-Hib, KPA aşılarını takiben 72 saat içinde ortaya çıkan | Konvülsiyon |
| Kızamık bileşenli aşıları takiben 5-15 gün içinde ortaya çıkan | Ensefalopati/Ensefalit |
| DaBT-IPA-Hib aşısını takiben 7 gün içinde ortaya çıkan | Ensefalopati |
| Tetanoz bileşenli aşılardan sonra 2-28 gün içinde ortaya çıkan | Brakial Nevrit |
| Aşıdan sonra 0-6 hafta içinde ortaya çıkan | Diğer paraliziler |
| Kabakulak bileşenli aşıları takiben 15-21 gün içinde ortaya çıkan | Aseptik menenjit |
| 3. Diğer İstenmeyen Etkiler | |
| Aşıdan sonra 1 saat içinde ortaya çıkan | Anaflaksi |
| Aşıdan sonra birkaç saat içinde ortaya çıkan | Toksik Şok Sendromu |
| Aşıdan sonra 4 saat içinde ortaya çıkan (deri bulguları daha geç görülebilir) | Akut allerjik reaksiyonlar |
| DaBT-IPA-Hib aşısından sonra 24 saat içinde ortaya çıkan | Hipotonik-hiporesponsif atak |
| Aşıdan sonra 1 hafta içinde ortaya çıkan | Sepsis |
| Kızamıkçık bileşenli aşılarlardan sonra 1-3 hafta içinde ortaya çıkan | Artrit |
| Kızamık bileşenli aşılardan sonra 1-6 hafta içinde ortaya çıkan | Trombositopeni |
| DaBT-IPA-Hib aşısından sonra 24 saat içinde ortaya çıkan | Apne – Bradikardi |
| BCG aşısından sonra 1 – 12 ay içinde ortaya çıkan | Yaygın BCG enfeksiyonu |
| BCG aşısından sonra 1-12 ay içinde ortaya çıkan | BCG Osteiti |
| Zaman sınırı olmaksızın | Yukarıda sunulan hastalıklar haricinde sağlık personeli ya da toplum tarafından aşılamayla ilgisi olduğu düşünülen; a) Ciddi olgular* b) Kümelenme, c) Toplumda ciddi kaygı ya da olumsuz propaganda nedeni olan durumlar ASİE kapsamında incelenmelidir. |
*Ciddi ASİE: Ölüm, sakatlık, konjenital anomali ile sonuçlanan veya hastanede yatış gerektiren ASİE’dir.
[catlist name=asi-reaksiyonlari numberposts=0 excerpt=yes]